Έχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη - Μα που γύριζες
Ολημερίς τη σκληρή ρέμβη της πέτρας και της θάλασσας
Αετοφόρος άνεμος γύμνωσε τους λόφους
Γύμνωσε την επιθυμία σου ως το κόκαλο
Κι οι κόρες των ματιών σου πήρανε τη σκυτάλη της Χί-
μαιρας
Ριγώνοντας μ' αφρό τη θύμηση!
Που είναι η γνώριμη ανηφοριά του μικρού Σεπτεμβρίου
Στο κοκκινόχωμα όπου έπαιζες θωρώντας προς τα κάτω
Τους βαθιούς κυαμώνες των άλλων κοριτσιών
Τις γωνιές όπου οι φίλες σου άφηναν αγκαλιές τα δυο-
σμαρίνια
Ολημερίς τη σκληρή ρέμβη της πέτρας και της θάλασσας
Αετοφόρος άνεμος γύμνωσε τους λόφους
Γύμνωσε την επιθυμία σου ως το κόκαλο
Κι οι κόρες των ματιών σου πήρανε τη σκυτάλη της Χί-
μαιρας
Ριγώνοντας μ' αφρό τη θύμηση!
Που είναι η γνώριμη ανηφοριά του μικρού Σεπτεμβρίου
Στο κοκκινόχωμα όπου έπαιζες θωρώντας προς τα κάτω
Τους βαθιούς κυαμώνες των άλλων κοριτσιών
Τις γωνιές όπου οι φίλες σου άφηναν αγκαλιές τα δυο-
σμαρίνια
- Μα που γύριζες
Ολονυχτίς τη σκληρή ρέμβη της πέτρας και της θάλασσας
Σού 'λεγα να μετράς μέσ' στο γδυτό νερό τις φωτεινές του
μέρες
Ανάσκελη να χαίρεσαι την αυγή των πραγμάτων
Η πάλι να γυρνάς κίτρινους κάμπους
Μ' ένα τριφύλλι φως στο στήθος σου ηρωίδα ιάμβου.
Έχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη
Κι ένα φόρεμα κόκκινο σαν το αίμα
Βαθιά μέσ' στο χρυσάφι του καλοκαιριού
Και τ' άρωμα των γυακίνθων - Μα που γύριζες
Κατεβαίνοντας προς τους γιαλούς τους κόλπους με τα
βότσαλα
Ήταν εκεί ένα κρύο αρμυρό θαλασσόχορτο
Μα πιο βαθιά ένα ανθρώπινο αίσθημα που μάτωνε
Κι άνοιγες μ' έκπληξη τα χέρια σου λέγοντας τ' όνομα του
Ανεβαίνοντας ανάλαφρα ως τη διαύγεια των βυθών
Όπου σελάγιζε ο δικός σου ο αστερίας.
Άκουσε, ο λόγος είναι των στερνών η φρόνηση
Κι ο χρόνος γλύπτης των ανθρώπων παράφορος
Κι ο ήλιος στέκεται από πάνω του θηρίο ελπίδας
Κι εσύ πιο κοντά του σφίγγεις έναν έρωτα
Έχοντας μια πικρή γεύση τρικυμίας στα χείλη.
Δεν είναι για να λογαριάζεις γαλανή ως το κόκαλο άλλο
καλοκαίρι
Για ν' αλλάξουνε ρέμα τα ποτάμια
Και να σε πάνε πίσω στη μητέρα τους,
Για να ξαναφιλήσεις άλλες κερασιές
Ή για να πας καβάλα στο μαΐστρο
Στυλωμένη στους βράχους δίχως χτες και αύριο,
Στους κινδύνους των βράχων με τη χτενισιά της θύελλας
Θ' αποχαιρετήσεις το αίνιγμά σου.
1. Μπορούμε να διαλέξουμε ελεύθερα "ένα στίχο που κάτι μας είπε". Τί;
2. Το ποίημα είναι ένα παιχνίδι χρωμάτων και γεύσεων, ίσως και άλλων αισθήσεων. Μπορείτε να εντοπίσετε στίχους που εξελίσσεται αυτό το παιχνίδι;
3. Το ποίημα είναι αφήγηση της ενηλικίωσης. Μπορείτε να τεκμηριώσετε αυτή την κρίση;
20 σχόλια:
"Κι ο χρόνος γλύπτης των ανθρώπων παράφορος".
Με την πάροδο του χρόνου, ο άνθρωπος διαμορφώνει την προσωπικότητά του και αποκτά ενδιαφέροντα ανάλογα με τα ερεθίσματα που δέχεται. Έτσι επιλέγει κάθε μέρα τη ζωή που θέλει να ακολουθήσει και σίγουρα "πλάθεται" και ο ίδιος από τις περιστάσεις από τις οποίες διέρχεται. Με το πέρασμα του χρόνου λοιπόν ο άνθρωπος αποκτά διαφορετική υπόσταση. Όπως ακριβώς αλλάζει και η μορφή ενός βράχου με το χρόνιο "μαστίγωμα" που δέχεται από τα κύματα της θάλασσας...
Ομολογώ ότι εκπλήσσομαι από την ευστοχία του σχολίου...
Υπεροχο ποιημα απο εναν υπεροχο ανθρωπο οπως ο Ελυτης..για τον συγκεκριμενο στιχο θα ηθελα να κανω λογο κ εγω...''χρονος,γλυπτης ανθρωπων παραφορος''...περναει κ σου αφηνει τα σημαδια του..κυλαει παντα με τον ιδιο ρυθμο κ πηγαινει μονο μπροστα,σαν ενας χειμαρρος που δεν μπορεις να ελεγξεις..το μελλον γινεται τοσο γρηγορα παρον,κ ακομα πιο γρηγορα το παρον παρελθον.καταπληκτικες οι εικονες που δημιουργουνται,νομιζω οτι αγγιζουν την ψυχη του αναγνωστη
"Αετοφόρος άνεμος γύμνωσε τους λόφους
Γύμνωσε την επιθυμία σου ως το κόκαλο"
Εγώ βλέπω τους στίχους αυτούς σαν μια αναλογία. Όπως ο δυνατός άνεμος εκτρέπει την πορεία των αετών στον ουρανό και γυμνώνει τους λόφους από αυτούς, έτσι η επιθυμία μας για ο,τιδήποτε μπορεί να υπερνικήσει τη λογική και το "πρέπον" που μας επιτάσσει η κοινωνία στην οποία ζούμε. Ο Ελύτης λοιπόν μας προτρέπει να τολμάμε να εκπληρώνουμε τις επιθυμίες μας χωρίς βέβαια να φτάνουμε στην απληστία. Έτσι και αλλιώς "ο τολμών νικά".
Θα καταβάλλω μια προσπάθεια να εξηγήσω την κρίση "το ποίημα είναι αφήγηση της ενηλικίωσης."
Ο Ελύτης διερωτάται συνεχώς "μα πού γύριζες". Πρόκειται προφανώς για μια αναδρομική παρουσίαση εικόνων από τη ζωή της "ηρωίδας" του. Περιγράφει τα παιδικά της χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων αυτή έπαιζε με τα άλλα κορίτσια. Στη συνέχεια την προτρέπει να χαίρεται κάθε "αυγή των πραγμάτων", δηλαδή κάθε κατάσταση, κάθε πρόκληση και κάθε είδους σχέση (ίσως περισσότερο κάθε ερωτική σχέση) που τώρα ξεκινά. Επιπλέον επαναλαμβάνεται και ο στίχος "έχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη". Μπορεί με τη λέξη τρικυμία να εννοεί την έντονη εναλλαγή συναισθημάτων που διακρίνει τους νέους. Δε λείπει από το ποίημα, όπως και από τη ζωή κάθε ανθρώπου, ο έρωτας. "Μα πιο βαθιά ένα ανθρώπινο αίσθημα που μάτωνε
Κι άνοιγες μ' έκπληξη τα χέρια σου λέγοντας τ' όνομα του". Ο έρωτας. Αυτό το μυστήριο συναίσθημα που σε βγάζει εκτός εαυτού και πολλές φορές σε βασανίζει. Τώρα η γεύση τρικυμίας στα χείλη γίνεται πικρή. Στο ποίημα παρουσιάζεται ο χρόνος που "παλιώνει" τους ανθρώπους.
"Δεν είναι να λογαριάζεις άλλο καλοκαίρι... Στυλωμένη στους βράχους δίχως χτες και αύριο,
Στους κινδύνους των βράχων με τη χτενισιά της θύελλας
Θ' αποχαιρετήσεις το αίνιγμά σου."
Δεν υπάρχει αύριο. Υπάρχει μόνο η ηρωίδα μας που αδυνατεί να αποτρέψει τον κίνδυνο που παραμονεύει, το θάνατο. Νικημένη από αυτόν αλλά γεμάτη αναμνήσεις θα αποχαιρετήσει τη ζωή...
''και οι κορες των ματιων σου πηρανε την σκυταλη της Χιμαιρας''νομιζω οτι κ αυτο ειναι ενα σημαδι αφηγησης για την ενηλικιωση.η ζωη που τρεχει σαν χιμαιρα παρεδωσε την σκυταλη της στις κορες των ματιων της..τωρα πια η ηρωιδα θελει να βιωσει πολλες εμπειριες,να γεμισουν τα ματια της αλλα κ η ψυχη της εικονες,κ μαλιστα εικονες που τρεχουν γρηγορα,σχεδον με βιασυνη.προφανως αψηφα το νεαρο της ηλικιας της κ βιαζεται να γεμισει την ζωη της με χρωματα,με αναμνησεις κ εμπειριες.τουλαχιστον ετσι το αντιλαμβανομαι εγω
"Έχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη
Κι ένα φόρεμα κόκκινο σαν το αίμα
Βαθιά μέσ' στο χρυσάφι του καλοκαιριού
Και τ' άρωμα των γυακίνθων - Μα που γύριζες".
γεύση τρικυμίας στα χείλη=αγωνία, ανησυχία, απειρία της ηρωίδας
κόκκινο φόρεμα=πρόκληση, αισθησιασμός που αυτό προκαλεί
χρυσάφι του καλοκαιριού= ο ήλιος μια "χρυσαφένια βρύση", εκτάσεις γης από καλαμπόκι
άρωμα των γυακίνθων=το "ευωδιαστό" καλοκαίρι, μέθη, ευφορία
"Ριγώνοντας μ' αφρό τη θύμηση!"
Όπως τα αφρισμένα κύματα ξεχύνονται στις ακρογιαλιές,έτσι και οι αναμνήσεις εισβάλλουν στη ζωή μας και μας προκαλούν ανατριχίλα και νολσταγία.
Ν. Καββαδίας:"Η θύμηση αξίζει μοναχά όταν ξέρεις πως θα κινήσεις για καινούργιο ταξίδι. Η χειρότερη άρνηση, η μεγαλύτερη απελπισία, είναι να φουντάρεις στον τόπο σου και να ζεις με τις αναμνήσεις. "
"Κατεβαίνοντας προς τους γιαλούς τους κόλπους με τα
βότσαλα"
τους κόλπους με τα βότσαλα=τα βότσαλα αποτελούν ψηφίδες ενός αξιοθαύμαστου "μωσαϊκού".
Η ίδια η φύση δημιουργεί τα καλύτερα και πολυτιμότερα έργα τέχνης. Κρίμα που καμιά φορά δεν έχουμε μάτια ,όχι να τα θαυμάσουμε, μα απλώς να τα παρατηρήσουμε.
2. Το ποίημα είναι ένα παιχνίδι χρωμάτων και γεύσεων, ίσως και άλλων αισθήσεων. Μπορείτε να εντοπίσετε στίχους που εξελίσσεται αυτό το παιχνίδι;
Έχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη
Στο κοκκινόχωμα όπου έπαιζες θωρώντας προς τα κάτω
Η πάλι να γυρνάς κίτρινους κάμπους
Κι ένα φόρεμα κόκκινο σαν το αίμα
Βαθιά μέσ' στο χρυσάφι του καλοκαιριού
Και τ' άρωμα των γυακίνθων
Ήταν εκεί ένα κρύο αρμυρό θαλασσόχορτο
Δεν είναι για να λογαριάζεις γαλανή ως το κόκαλο άλλο
καλοκαίρι
Για να ξαναφιλήσεις άλλες κερασιές
Πικρό, αρμυρό, γλυκό (κεράσι). Ίσως οι διάφορες γεύσεις σχετίζονται με τις εμπειρίες της Μαρίνας. Αλλά δεν έχει ίσως, υπερεαλιστικό είναι το ποίημα!
Αυτό που έγραψε η Μαίρη, ότι το ποίημα αυτό είναι υπερρεαλιστικό, το πιστεύω και εγώ. Είναι μαγευτικό το γεγονός ότι τρεις διαφορετικοί άνθρωποι αντιλαμβάνονται με κάποιες διαφορές, μικρές ή μεγάλες, το νόημα των στίχων. Τι δύναμη που κρύβει η ποίηση!
Ας "παίξουμε" λίγο με τους στίχους διαμορφώντας μια άλλη εικόνα...
Θ' αποχαιρετήσεις το αίνιγμά σου.
Βαθιά μέσ' στο χρυσάφι του καλοκαιριού
Έχοντας μια πικρή γεύση τρικυμίας στα χείλη.
- Μα που γύριζες
Σού 'λεγα να μετράς μέσ' στο γδυτό νερό τις φωτεινές του
μέρες
Κι άνοιγες μ' έκπληξη τα χέρια σου λέγοντας τ' όνομα του
Έχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη
Κι ένα φόρεμα κόκκινο σαν το αίμα
Μα πιο βαθιά ένα ανθρώπινο αίσθημα που μάτωνε
Άκουσε, ο λόγος είναι των στερνών η φρόνηση
Γύμνωσε την επιθυμία σου ως το κόκαλο
- Μα που γύριζες
Που είναι η γνώριμη ανηφοριά ...
Στους κινδύνους των βράχων με τη χτενισιά της θύελλας
Στυλωμένη στους βράχους δίχως χτες και αύριο
Ριγώνοντας μ' αφρό τη θύμηση!
Θ' αποχαιρετήσεις το αίνιγμά σου.
- Μα που γύριζες
"Κι ένα φόρεμα κόκκινο σαν το αίμα"
Το κόκκινο χρώμα σου φέρνει στο μυαλό την αγάπη και τον έρωτα,δύο υπέροχα συναισθήματα που είναι χαραγμένα στην κάρδια κάθε ανθρώπου...Για να δώσει έμφαση σε αυτό το παρομοιάζει με το αίμα...το αίμα καθώς κυλάει δείχνει την διάρκεια ζώης του καθενός...σου κίνει το ενδιαφέρον και σε κάνει να σκεφτείς πολλά
"Γύμνωσε την επιθυμία σου ως το κόκαλο" ...κι αν αυτός ο στίχος είναι μια προσταγή; Τότε πολύ απλά δηλώνει μια στάση ζωής που ο ποιητής προτρέπει την ηρωίδα του να υιοθετήσει. Να γυμνώνει, δηλαδή να εξωτερικεύει, κάθε επιθυμία της την στιγμή που αυτή γεννάται μέσα της. Να κυριεύεται από αυτήν και να καθοδηγείται. Να μην καταπιέζει τις σκέψεις και τα συναισθήματά της αλλά να αφήνεται να παρασυρθεί σε ό,τι αυτά προστάζουν. Να ζει την κάθε στιγμή, αφού άλλωστε... "δεύτερη ζωή δεν έχει..."
Διαβάζοντας το μυθιστόρημα του Μ.Καραγάτση "Γιούγκερμαν", συνάντησα τα παρακάτω λόγια του γερασμένου Βάσια.
"Η τρικυμία είναι η ζωή. Αυτό θέλεις να πεις, κοριτσάκι; Δεν ξέρεις... Η ζωή μου ήταν κι είναι πάντοτε τρικυμία. Αντίστρεψε τους όρους, και θα ιδεις πόσο αλλάζουν οι έννοιες. Στο τέλος δε θυμάσαι που είναι η τρικυμία και που η ζωή..."
Τότε ήρθε στο μυαλό μου ο στίχος του Οδυσσέα Ελύτη:
"Έχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη"
"Βαθιά μες το χρυσάφι του καλοκαιριού"
Βαθιά σε ένα όμορφο καταπράσινο δάσος στη μέση του καλοκαιριού,επικρατεί αρμονία και γαλήνη μέσα στη μουσική των φύλλων που χρυσαφίζουν από τον χαμογελαστό ήλιο.΄Οταν βρεθείς σε ένα τέτοιο ονειρεμένο μέρος θέλεις να παραμείνεις για πάντα χαμένος στη μαγεία της φύσης νιώθοντας στο προσωπο σου την απαλή καλοκαιρινή αύρα........
-Εκ μέρους του χρήστη "Δεσποίνιον" -
"Γύμνωσε την επιθυμία σου ως το κόκαλο. Μην παραιτείσαι από κάτι που θέλεις ν'αποκτήσεις, προσπάθησε ως το τέλος. Όταν ήμουν μικρή δεν τα παρατούσα εύκολα. Μια φορά ήμουν στο super market με τη μαμά μου και ήθελα να πάρω μια ξύστρα αλλά αυτή δε μ'άφηνε κι εγώ την έβαλα στην τσέπη μου. Είχα σκοπό να τη βγάλω στο ταμείο αλλά το ξέχασα... Κι έτσι έγινε παράνομα δική μου!!!''
Θα 'χε διαβάσει πιο πριν τη Μαρίνα ρων βράχων και θα επηρρεάστηκε! Αλλά λόγω της ηλικίας θα παρεξήγησε το νόημα... :D
Μέσα από τις εικόνες, ο ποιητής δείχνει την ταραχή της έφηβης κοπέλας που σιγά σιγά ενηλικιώνεται. Αρχίζει να καταλαβαίνει και να αισθάνεται τον ανθρώπινο πόνο ("αίσθημα που μάτωνε"), και την αμετάκλητη φάση στην οποία περνά με την ενηλικίωση ("στυλωμένη στους βράχους δίχως χθες και αύριο")
''μα πιο βαθια ενα ανθρωπινο αισθημα που ματωνε''...υπεροχος στιχος,ε?πολλες φορες οι ανθρωποι συμπεριφερονται με τετοιο τροπο ωστε να μην εκδηλωνουν τα πραγματικα τους συναισθηματα...τα εχουν κρυμμενα μεσα τους κ δεν τα αποκαλυπτουν σε κανεναν...ετσι νιωθουν ''ησυχοι'' με την επιλογη τους να φορουν ενα προσωπειο...πολλες φορες ομως η αποψη αυτη δεν εχει τα αναμενομενα αποτελεσματα..οι ανθρωποι,αυτοι,κλεινονται στον εαυτο τους κ μη μπορωντας να εκφρασουν τα αισθηματα τους πληγωνονται απο τις διαφορες καταστασεις....γι αυτο κ πρεπει να κανουμε παντα αυτο που θελουμε,αυτο που θα μας ευχαριστησει κ να λεμε αυτο που αισθανομαστε...ο,τι κ αν ειναι αυτο...!!αν δεν το κανουμε αυτο μας μενει αποθυμενο..μας ταλαιπωρει ολοενα κ πιο πολυ...μας ματωνει...
Nαι αλλά και εσύ προσωπείο φοράς υπογράφοντας με smile δάσκαλε που δίδασκες... :)
δεν ειναι προσωπειο αγαπητη Μαρια...ειναι απλα ενα καλλιτεχνικο ψευδωνυμο...
Δημοσίευση σχολίου