Κυριακή 27 Ιανουαρίου 2008

Μ. Καραγάτσης, Γιούγκερμαν


Κριτική παρουσίαση και συζήτηση για το μυθιστόρημα στο http://anagnosi.blogspot.com/2008/01/blog-post_20.html

12 σχόλια:

ΝΑΝΣΥ είπε...

Γιούγκερμαν. Ένα ωραίο μυθιστόρημα του Μ.Καραγάτση με καταπληκτικές περιγραφές και παραστατικότατους διαλόγους. Παρόλο που ο κεντρικός ήρωας είναι ο Βασίλης Κάρλοβιτς Γιούγκερμαν, έχω την εντύπωση πως το μυθιστόρημα στηρίζεται στις γυναικείες παρουσίες. Ο Καραγάτσης παρουσιάζει τη γυναίκα εκείνης της εποχής μέσα από την ερωτομανή μητέρα του Βάσια, τη σταρ του Χόλυγουντ Μακ-λη, την επαναστάτρια Βούλα, την προκλητική Ντίνα (ή Ντάινα)...

Ανώνυμος είπε...

Τι περιγραφές εννοείς Νάνσυ; Αυτό δε το έχω διαβάσει, αλλά στη μεγάλη χίμαιρα έχει πολύ διεισδυτικές περιγραφές στην ψυχολογία, αλλά και περιγραφές φυσικών -ελληνικών κυρίως- τοπίων. Δεδομένου ότι το ερωτικό στοιχείο διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στις ζωές των ηρώων στα έργα του Καραγάτση, φαίνεται λογικό να έχουν δυναμικό ρόλο οι γυναικείες παρουσίες

ΝΑΝΣΥ είπε...

Περιγραφές τόπων, όπως για παράδειγμα του Πειραιά. Περιγραφές ηρώων του μυθιστορήματος. Έχεις την εντύπωση ότι οι ήρωες ζωντανεύουν μροστά στα μάτια σου. Σου δίνεται η δυνατότητα να σχηματίσεις μια γνώμη για το χαρακτήρα και την προσωπικότητά τους. Μια περιγραφή που μου άρεσε είναι αυτή του θηλασμού ενός μωρού από τη μητέρα του, η οποία είναι γυναίκα του Χαρίτου. Ο τελευταίος είναι συνεργάτης του Βάσια. Καταγράφω κάποιες φράσεις από αυτήν τη σκηνή. Στο σπίτι παρευρίσκονται ο Βάσιας, ο Χαρίτος, η γυναίκα του (Νιόνια), η Ασπασία (αδερφή του Χαρίτου) και φυσικά το μωρό.

Κοιτάν το μικρό ρόδινο κεφάλι με τα σγουρά μεταξένια μαλλιά, που ρουφάει το μητρικό γάλα με ηδονικούς γλουγλουτισμούς. Ένα ελάχιστο κωμικό χεράκι, με τεντωμένα ανοιχτά δάχτυλα -υποτυπώδες κι ασυνείδητο εργαλείο λαβής-, ακουμπάει στην ελαστική σάρκα του μαστού και την πιέζει με ρυθμικές κινήσεις. Τα γαλανά ματάκια χάνονται σε λιγώματα γαστρονομικής ηδονής.

ΝΑΝΣΥ είπε...

Στο μυθιστόρημα αυτό ο Βάσιας δε φαντάζει στα μάτια μου σαν ένας πετυχημένος και τετραπέρατος άντρας, παρόλο που είναι. Για μένα στο πρόσωπο του Βάσια καθρεφτίζεται ο άνθρωπος που στερήθηκε τη ζωή.

Αναζήτησε πολλές γυναίκες με σκοπό να αναπληρώσει το κενό που προκαλούσε στην ψυχή του η ανυπαρξία της μητέρας του από τη ζωή του. Στερήθηκε την παρουσία του πραγματικού του πατέρα και του αδερφού του. Ως πρότυπό του είχε έναν μέθυσο και ασύδοτο στις γυναίκες άντρα που αντιπροσώπευε τον νόμιμο πατέρα του. Δε γεύτηκε τα μητρικά χάδια και τη θαλπωρή του οικογενειακού σπιτιού.

Αναμενόμενη η βίαιη συμπεριφορά του στις γυναίκες. Μου δίνει την εντύπωση πως πασχίζει να εκδικηθεί τη μητέρα του για τον πόνο που του προξένησε. Δε με εκπλήσσουν ούτε οι απατεωνιές του, ούτε οι εγκληματικές του ενέργειες.

Εκπλήσσομαι όμως από το γεγονός ότι ο Βάσιας θέλησε να επηρεαστεί από τον Καραμάνο. Το "κάθαρμα" ,όπως κάποιοι τον χαρακτηρίζουν, κατόρθωσε να υιοθετήσει μια διαφορετική στάση ζωής,έστω και προσωρινά. Βρίσκει ανούσια τα παλιά του γλέντια και είναι έτοιμος να αγαπήσει. Πιστεύω πως από αυτήν τη στιγμή αρχίζει να ζει...

ΝΑΝΣΥ είπε...

Θα ήθελα να προσθέσω κάτι ακόμη. Ίσως ο Βάσιας προσπαθούσε να ταυτίσει τη μητέρα του με άλλες γυναίκες προκειμένου να αισθάνεται την παρουσία της. Ίσως πάλι και όχι.

Θα ήθελα να τονίσω όμως το γεγονός πως ο Βάσιας δεν κατόρθωσε να "δαμάσει" ποτέ τη Ντάινα η οποία παρουσιάζεται να μοιάζει με την μητέρα του. Είναι τυχαίο αυτό;

Ο Καραγάτσης μάλιστα επιλέγει για τελευταία σκηνή του μυθιστορήματος την ερωτική σκηνή του ανήμπορου και γερασμένου Βάσια με την ποθητή Ντάινα. Όχι σε οποιοδήποτε δωμάτιο του πύργου των Γιούγκερμαν αλλά στο boudoir της μητέρας του. Εκεί όπου ο Βάσιας αντίκρισε την ερωτομανή και ασυνείδητη μητέρα του να ερωτοτροπεί με τον Ντε Κρεσύ. Η εικόνα αυτή που χαράχτηκε στην παιδική και αθώα ψυχή του ξαναζωντανεύει μπροστά στα μάτια του. Επαναλαμβάνεται η ίδια σκηνή που τον βασάνιζε σε όλη του τη ζωή.

Παιχνίδι της Μοίρας;

Η Μοίρα των ανθρώπων είναι ο Θάνατος, όπως του είχε πει κάποτε ο Καραμάνος.


Ο Γιουγκερμαν νέος και γεμάτος φιλοδοξίες κατέληξε στην Ελλάδα. Εδραιώθηκε στον εργασιακό του χώρο και καταξιώθηκε στην κοινωνία του Πειραιά και της Αθήνας. Ποτέ του όμως δεν ήταν ικανός να απαλλαγεί από τα αδιέξοδα της ψυχής του. Η ζωή του ήταν τρικυμία. Βρήκε τη "γαλήνη" του στο πρόσωπο της Βούλας. Δεν κράτησε όμως πολύ. Βασανίστηκε στη ζωή του, ταλαιπωρήθηκε και ένιωσε την απόρριψη. Ίσως αυτός να ήταν ο δικός του θάνατος. Ποια από τις πίκρες της ζωής του κατόρθωσε να αποφύγει ο Γιούγκερμαν; Ποια ήταν η μοίρα του;


Οι νέοι σημερα ,όπως και εγώ, αναζητούν μανιωδώς την αποκατάσταση. Πασχίζουν να εισαχθούν στο πανεπιστήμιο για να μπορούν να ασκήσουν κάποιο επάγγελμα. Αυτό το κυνηγητό που θα μας οδηγήσει; θα περάσουν τα χρόνια, θα έχουμε τόσο ταλαιπωρηθεί και θα θρηνούμε τα ξεχασμένα νιάτα μας. Ποιες είναι οι προδιαγραφές της δικής μας Μοίρας;

Ανώνυμος είπε...

Ενδιαφέρουσα η παρατήρησή σου, δεδομένου ότι ο Καραγάτσης ήταν θαυμαστής του Φρόυντ, ο οποίος θεωρούσε το οιδιπόδειο σύμπλεγμα κύριο στοιχείο του ψυχισμού ενός ατόμου!
Το τέλος του βιβλίου δείχνει ότι για τον Καραγάτση η γνώση και η εμπειρία φέρνουν δυστυχία λόγω της αδυναμίας κορεσμού. Τραβηγμένο το βρίσκω.
Και το ότι είσαι αναγακσμένος να προσαρμοστείς σε κάποια δεδομένα, δε σημαίνει ότι τα υπόλοιπα χάνουν την ουσία τους, ε; :)

ΝΑΝΣΥ είπε...

Τι ακριβώς εννοείς λέγοντας "το τέλος του βιβλίου δείχνει ότι για τον Καραγάτση η γνώση και η εμπειρία φέρνουν δυστυχία λόγω της αδυναμίας κορεσμού"; από πού αντλείς αυτό το συμπέρασμα; θεωρείς πως η ερωτική συνεύρεση του Βάσια με την Ντάινα έχει σκοπό την πλήρη ικανοποίηση του ήρωα;


Παραλληλίζοντας τον Γιούγκερμαν με τους νέους ήθελα να επισημάνω πως καμιά φορά η υπερβολική προσήλωσή στους προσωπικούς στόχους μπορεί να αποβεί οδυνηρή. Ορισμένοι χάνουν το νόημα της ζωής, η οποία φυσικά και δεν είναι ανούσια...

Η ερώτησή μου "ποιες είναι οι προδιαγραφές της δικής μας Μοίρας;" στηρίζεται στο γεγονός ότι πολλοί απόφοιτοι πανεπιστημίου, οι οποίοι είναι "εξοπλισμένοι" με περισσότερα από ένα πτυχία, δεν κατορθώνουν να εργαστούν...Δεν ξέρω αν το σχόλιό σου βασίζεται σ' αυτή τη φράση...

Ανώνυμος είπε...

Όχι, εννοώ η κατάληξη των ηρώων, και κυρίως του Γιούγκερμαν.
Αυτό είναι διαφορετικό θέμα, αλλά νομίζω θα φύγουμε off topic αν το πιάσουμε...

ΝΑΝΣΥ είπε...

Ok, όπως νομίζεις.
Α, αν θες, ανάφερε την υπόθεση του βιβλίου "Η Μεγάλη Χίμαιρα". Όχι με πολλές λεπτομέρειες... Απλώς ποιος είναι ο βασικός ήρωας και τι ακριβώς πραγματεύεται αυτό το βιβλίο. :)

Ανώνυμος είπε...

Ο Γιούγκερμαν είναι ένα ωραίο μυθηστόρημα.Περιγράφει τη ζωή ενός εργένη που μέχρι μια ηλικία αρνήται την αγάπη και την τίμια ζωή.Καταλαβαίνει όμως αργότερα ότι το χρήμα δεν φέρνει πάντα την ευτυχία και πως οι εφήμερες σχέσεις δεν ολοκληρώνουν την ζωή ενός ανθρώπου...Μήπως όμως όταν μπαίνει στο νόημα της ζωής είναι πολύ αργά για να τα διορθώσει όλα αυτά??? Η αγάπη του δίνει μόνο μια γεύση της και μετά τον κάνει να γευτεί την θλίψη και τον πόνο με τον χαμό της μόνης γυναίκας που αγάπησε...

ΝΑΝΣΥ είπε...

Θα διαφωνήσω σε ένα σημείο. Δε νομίζω πως ο Βάσιας "αρνείται την αγάπη και την τίμια ζωή". Κατ' αρχάς, αγνοούσε συναισθήματα όπως η αγάπη. Δε μπορούμε να έχουμε την απαίτηση από έναν άνθρωπο που δεν αγαπήθηκε ποτέ να αγαπήσει. Μόνο μετά το "ξύπνημα των συναισθημάτων" από το φίλο του Μιχάλη (όπως αναφέρει και το σχολικό βιβλίο) είναι σε θέση να αισθανθεί, να νιώσει, να ζήσει. Κατά την άποψή μου, μέχρι εκείνη τη στιγμή ο Γιούγκερμαν δε ζούσε απλώς υπήρχε...

Ανώνυμος είπε...

Σκάρλετ:
Πραγματικά εκπληκτικό βιβλίο. Το διάβασα πριν από μερικές ημέρες και με συνεπήρε κυριολεκτικά. Τον Γιούγκερμαν τον θαύμασα από την πρώτη στιγμή, παρά την ανευθυνότητά του, τις εφήμερες σχέσεις και απολαύσεις του, τις επιπολαιότητές του, την απουσία βαθιών συναισθημάτων του. Γιατί πέρα από αυτά τα φαινομενικά αποκρουστικά χαρακτηριστικά,μέσα του φώλιαζε η ευαισθησία, η ανάγκη του να βρει μια αληθινή συντροφιά (ερωτική/φιλική) και η ανάγκη επίσης, πιο επιτακτική αυτή, να αποκτήσει ένα πρότυπο. Άπαξ και συνέβη αυτό (με τον Καραμάνο), μπόρεσε και προσδιόρισε και ο ίδιος τον εαυτό του στον κόσμο, συνειδητοποίησε τι ζητούσε, τι του έλειπε, πως θα το αποκτούσε. Κάποια στιγμή ενώ το διάβαζα ευχήθηκα να ήμουν κι εγώ μια Βούλα στη ζωή του. :)